Burchten in de Doubs: Besançon en Joux

De Doubs

Het departement Doubs is in grote mate gevormd door de gelijknamige rivier. Deze heeft in een grote bocht een weg gekerfd door de kalksteen van het Jura-gebergte.

Dat is goed te zien, wanneer we via de D683 naar Besançon rijden. Aan onze linker- en soms ook aan onze rechterkant ligt een rand van kalksteen. Overwoekerd met bomen. En daaronder en tussen de rivier de Doubs.

Een mooie weg om te rijden vanuit onze camping net onder Baume-les-Dames.

Vlak voor Besançon steken we de Doubs over richting Chalèze. Om onder die rand van kalksteen naar het centrum van de stad te rijden via de D411.

We parkeren onze camper op de parkeerplaats bij de Rue Rivotte. Tussen deze parkeerplaats in loopt een weg met een tunnel onder de Citadel door.

Burchten in de Doubs: Besançon

Besançon is al eeuwen en millennia een belangrijk punt. De Gallische Kelten hadden hier al een vesting. En ook de Romeinen zagen het belang van deze strategische plek.

Een plek die bovendien heel goed verdedigbaar was. Wanneer we op de kaart kijken valt op dat het een soort van halve cirkel is die aan de achterkant wordt afgesloten door een berg. In vroegere tijden was het daardoor een bijna onneembare vesting.

Het was ook een plek die altijd tussen allerlei volken in lag. In vroegere tijden tussen verschillende Gallische stammen. In de Romeinse tijd als belangrijke buitenpost in de verdediging tegen diezelfde stammen.

Nog weer later was lag het op de grens met Frankrijk en later juist andersom op de grens met het Hapburgse Rijk. Daarover straks meer.

Overigens was het ook in religieuze zin een belangrijk centrum. Deze plek had blijkbaar iets bijzonders. Zo ingeklemd tussen water en bergen.

Klimmen

Na een wat teleurstellende lunch bij een goed aangeschreven Italiaan lopen we onder de stadspoort het centrum van Besançon in.

Wij slaan direct linksaf, de Rue de Chambrier in. Hier kunnen we even verderop met een smalle trap aan de linkerkant omhoog klimmen richting de citadel.

En dat is een fikse klim. De vakantie is net begonnen. En dan is het altijd weer even wennen dat hoogte verschil! Wel een goede oefening voor de Franse Alpen die later in de vakantie volgen…

Hertogen van Bourgogne en de Zonnekoning

Besançon kwam in de 15e eeuw in de tijd van Philips de Goede onder invloed van de hertogen van Bourgondië. Lees meer over dit illustere gezelschap in mijn blog over Dijon. Zij lijfden op enig moment de hele Franche-Comté in, waar Besançon onderdeel van was.

Door vererving via de dochter van Karel de Stoute werd het onderdeel van het Hapsburgse Rijk. En pas in de 18e eeuw kwam het via een aantal oorlogen en verdragen onder de Franse Kroon. Ten tijde van Lodewijk XIV.

Zie daar Vauban het toneel op komen.

Vauban

Voluit: Sébastien Le Prestre de Vauban, later Marquis de Vauban. Hij steeg snel in de gelederen van het leger onder Lodewijk XIV. Van koninklijk ingenieur tot uiteindelijk maarschalk.

Hij was een kind van zijn tijd. De tijd was in dit geval de Renaissance. Waarin het gemeengoed werd om problemen rationeel en later ook statistisch te benaderen. Met name dat laatste maakte zijn aanmaak revolutionair. En deed zijn invloed tot ver in de 20e eeuw reiken.

Het nieuwe grondgebied dat Frankrijk onder de Zonnekoning met diverse oorlogen en verdragen verwierf, moest worden verdedigd. En dus moesten bepaalde plaatsen versterkt worden.

Van bijvoorbeeld Duinkerken in de jaren 1660 bij verwerving van een deel van de Spaanse Nederlanden, Besançon in de jaren 1680 bij de verwerving van Franche-Comté tot Briançon in de jaren 1700.

Vauban voerde deze versterkingen op een mathematische basis uit, waardoor veel van de vestingen van zijn hand door dezelfde geometrische figuren worden gekenmerkt.

De Citadel van Besançon

Na een heel aantal treden komen we uiteindelijk bij de eerste verdedigingslinie van de citadel terecht. Daar komen we eerst nog een bordje tegen met 8 andere vestingwerken van Vauban die samen UNESCO Werelderfgoed zijn.

Daar zien we ook de wegwijzer naar Briançon, waar we later deze vakantie nog zullen komen.

Vanaf de muren van deze linie hebben we mooi uitzicht over de stad.

Om deze muren te bouwen werd er een kathedraal gesloopt. Die bovenop oude heiligdommen was geplaatst. Vermoedelijk boven de acropolis/tempel die de Romeinen hier al hadden neergezet.

Zowaar niet iets wat zomaar mocht in de diep religieuze tijden van de 17e en 18e eeuw. Blijkbaar woog het landsbelang zwaar…

We lopen onder de poort van de gebouwen van deze linie door. En komen zo op een open terrein terecht.

De tweede verdedigingslinie

Na het oversteken van dit veld komen we bij de tweede verdedigingslinie terecht. Ook in de vorm van een vooruit stekende driehoek.

Achter deze muren ligt een gracht die men vol kon laten lopen. Om zo een extra verdediging te creëren. En via de brug hierover komen we bij de laatste verdedigingslinie terecht met daarachter alle gebouwen die nodig waren voor zo’n complex.

Van een kapel tot de barakken. In de kapel bekijken we later een voorstelling over de historie van de citadel. Die op alle muren wordt geprojecteerd.

Op zich leuk, alleen wel helemaal in het Frans. Wat lastig te volgen voor onze jongens. En voor onszelf trouwens ook.

Natuurhistorisch Museum van Besançon

Aan de andere kant van dit binnenste deel komen we bij de verdedigingswerken aan de zuidkant van de heuvel terecht. En daar is iets moois gemaakt.

In de droge grachten hebben ze allerlei constructies gemaakt om een dierentuin in onder te brengen. Dat is een erg aangename verrassing.

Heel leuk om zo’n bouwwerk te bekijken in combinatie met de dieren. En zeker voor de kinderen!

Aquarium en binnentuin

Met de dierentuin houdt de verrassing nog niet op. De dierentuin is onderdeel van het Natuurhistorisch Museum, waar we verderop in de gebouwen ook nog onderdelen van zitten.

Daar lopen we langs een aquarium waarin de Doubs is nagebootst qua flora en fauna. Verder is er een Naturalium waar we bijvoorbeeld wat leren over de geologie van de Doubs. En tenslotte is er een Insectarium en een Noctuarium.

Buiten is er een prachtige binnentuin aangelegd met vijvertjes. Alles met alles maakt dit van dit bezoek aan de citadel een erg leuke ervaring. Zeker ook voor onze jongens.

Het centrum van Besançon

We dalen weer af richting het centrum van Besançon. We lopen daar een rondje via de Rue du Chapiter, du Palais, Casenat en Rue Ernest Renan.

Op deze manier komen we langs de kathedraal en de astronomische klok. En uiteindelijk bij de Romeinse overblijfselen op Square Castan.

Daar werpen we ook nog een blik op de Porte Noir. Ook deze oude poort is een overblijfsel uit de Romeinse tijd. Opgericht ter ere van keizer Marcus Aurelius.

Alles met alles is het geen bijster mooi centrum. De citadel is toch echt het letterlijke en figuurlijke hoogtepunt van deze stad.

We pakken de Rue Peclet die overgaat in de Rue Rivotte. Deze brengt ons via de stadspoort weer bij onze parkeerplaats.

Château de Joux

De volgende dag maken we een prachtige wandeling in de Cirque de Consolation. Lees daarover meer via de link.

En een dag later zetten we koers naar een van de andere burchten in de Doubs. Dat doen we via de D50 die na een half uur de N57 kruist. Die pakken we richting het zuiden en Pontarlier.

Het wat vlakke noorden en westen van de Doubs heft zich hier langzamerhand op richting de Jura en de Zwitserse grens.

Onder Pontarlier blijven we de N57 volgen. In een bocht krijgen we zicht op de prachtige en hoog gelegen burcht van Joux (zie daarvoor de foto bovenaan dit verhaal).

Bourgondiërs, Hapsburgers en Fransen

Het kasteel volgt ongeveer dezelfde historie als Besançon en haar citadel. In dit geval gekocht door Philips de Goede toen hij Franche-Comté verwierf. Vanwege de strategische ligging. En met als doel de grens goed te bewaken. Hij zorgde ook voor een fikse uitbreiding van het fort.

Door vererving via Mary van Bourgondië kwam ook dit kasteel als één van de burchten in de Doubs in handen van de Hapsburgers. En ook in dit geval kreeg Frankrijk het ten tijde van Lodewijk XIV in handen via het verdrag van Nijmegen in combinatie met de gehele Franche-Comté.

En zo verschijnt ook hier Vauban ten tonele die het kasteel naar zijn ideeën ombouwde in een onneembare vesting.

Het kasteel

Vanaf de parkeerplaats voor het kasteel moeten we ook hier een klimmetje maken naar de burcht zelf.

We zitten al hoog en met de wandeling van gisteren hebben we onze klimspieren alweer wat terug. We zijn ook zo boven.

De toegangsweg naar de burcht is mooi aangelegd. En we lopen eerst onder een versterkte poort onder een heuvel door. Even verderop staan we voor wat de ophaalbrug was. En lopen we onder een tweede poort door. Die net zo is vormgegeven als de toegangspoort tot Briançon.

Strategische ligging

Het fort is geen gigantische complex. We lopen er daarom vrij snel doorheen. Ook hier heeft Vauban een (fikse) kapel laten bouwen. Wellicht voelde hij zich wat schuldig na het slopen van de kathedraal van Besançon…

De burcht ligt strategisch hoog op een heuvel boven een smalle kloof. Dat maakt het uitzicht aan bijna alle kanten fantastisch. Zeker omdat we hier echt wel in de hoge Doubs en tegen de hoge Jura aanzitten.

Overigens stamt de naam Joux van dezelfde taalkundige stam als Jura. Wat zoiets als beboste heuvel betekent.

Diep naar beneden

Vanuit het hoge niveau van de burcht kunnen we via een trap ver naar beneden afdalen in het complex. Zo komen we in de onderaardse gewelven terecht. En uiteindelijk terug bij de ingang.

Een mooie manier om helemaal rond te komen en het hele kasteel te zien.

Die Vauban…

Het is zeker dat die Vauban oog had voor strategische plekken. En ook wel wist hoe hij iets moest omvormen tot een burcht.

Wat voor ons overblijft zijn bijzondere bouwwerken op prachtige plekken. Dat maakt dat dit soort burchten in de Doubs een lust zijn om te bezichtigen. Zeker wanneer er ook nog iets wordt toegevoegd zoals in Besançon.

Praktische informatie over de Burchten in de Doubs

Citadel van Besançon

Meer informatie over de citadel van Besançon vind je via de link.

Over het natuurhistorische museum en de dierentuin vind je via deze link meer informatie.

Hieronder vind je een kaartje van het centrum van Besançon met de marker op de Citadel.

Burchten in de Doubs: Château de Joux

Meer informatie over dit kasteel vind je op de website van Château de Joux.

Hieronder vind je ook een kaartje van de omgeving van het kasteel. De marker staat op het kasteel zelf.

Wij zijn zelf op doorreis vanuit Baume-les-Dames naar de Jura bij dit kasteel geweest. Lees over de Jura meer in mijn blog over die streek.

Het kasteel is vanuit Baume ruim een uur rijden. Dus op zich goed te doen voor een dagtrip. Een andere leuke optie is om via Ornans hier naartoe te rijden. Dat is een leuk dorpje dat ongeveer op de helft ligt, waarbij je dan wel een detour maakt.

Je komt in Ornans vanuit Baume via de D492. En richting Joux pak je dan de D67. Deze komt op enig moment weer op de N57 uit. Die je dan pakt overeenkomstig de route die ik hierboven beschreven heb.

Wandelen in de Doubs

Wij hebben in deze streek een prachtige wandeling gemaakt in de Cirque de Consolation. Via de link lees je meer over deze wandeling.

Andere bezienswaardigheden in de Haut-Doubs

Doordat wij op doorreis waren, hadden we geen tijd om naar de Saut du Doubs te gaan. Deze ligt nog verder naar het zuidoosten dan Consolation. Hier zit een mooie waterval. En kan je eventueel een boottocht maken over de Doubs. En natuurlijk kan je daar ook wandelen.

Klik op de linken voor meer informatie.

De D464 is daarvoor een prachtige weg om in de route op te nemen. Om uiteindelijk bij Lac des Brenets uit te komen. Via Villers-le-Lac kan je weer aan de andere, Franse kant van de Doubs komen.

Uit eten in Besançon

Wij hadden in Besançon een teleurstellende ervaring bij een goed aangeschreven restaurant: Visconti. Ik zou daarom kiezen voor Les Gamins of Le Sauvage. De eerste ligt wat verder weg in het centrum en ziet er wel erg leuk uit. De laatste is wat chiquer en ligt wel weer wat dichterbij de citadel.

Uit eten in Ornans

Mocht je via Ornans naar Joux rijden, dan zou ik lunchen of avondeten bij Le P’tit Comtois. Dit restaurant staat goed aangeschreven en heeft een goede kaart voor kinderen. Het zit niet op een superlocatie.

Kamperen in de Doubs

Wij hadden een leuke, redelijk basale camping in deze omgeving: Camping de l’Île bij Baume-les-Dames. We waren er wel erg tevreden mee, omdat we een heerlijke plek hadden aan het riviertje. Super!

Het basale zit vooral in het sanitair. Dat is schoon en in een wat verouderd gebouwtje.

Er zit verder een leuk barretje bij de camping, waar je ook eten kunt halen.

Kortom: klein maar fijn!

Kijk ook op Zoover Camping de l’Île.

Informatie over de Doubs

Meer informatie over de Doubs vind je via de Handige links hieronder.