Stadswandeling door Deventer en de Dickensiaanse binnenstad

Rondleiding

Ik heb het voordeel dat ik met ons familiebedrijf hier een half jaar geleden een personeelsdag heb gehad. Onderdeel van het programma was een stadswandeling onder begeleiding van een gids.

Deels ben ik vandaag van plan dezelfde route te volgen. Weliswaar aangevuld met wat uitbreidingen. Richting straatjes waarvan ik zelf heb gezien dat ze ook leuk zijn.

En we hebben meer de tijd om hier en daar naar binnen te lopen. Om wat te shoppen. Of om iets moois van de binnenkant te bekijken.

Het weer was toen in juni wel een stuk beter. Dat heeft wat mooiere foto’s opgeleverd dan vandaag…

[jumpto link=”praktische-informatie”]Naar Praktische informatie over Deventer[/jumpto]

Stadswandeling door Deventer: start op het Grote Kerkhof

We starten onze stedentrip op het Grote Kerkhof. Specifiek voor het oude stadhuis.

We kijken eerst even om naar de hoge toren van de Lebuïnuskerk. De kerk die het Grote Kerkhof domineert.

We zoeken eerst tevergeefs de ingang. In die zin dat de kerk helaas niet open is.

Lebuïnuskerk

De kerk heeft haar oorsprong in de 8e eeuw. Toen de gelijknamige heilige de IJssel overstak om de Saksen te bekeren.

Er was hier toen een hoger gelegen rivierduin. Met makkelijke toegang tot het water. Een ideale plek om een kerk te bouwen. En het achterland te kerstenen.

Deventer was een belangrijke plaats binnen het bisdom Utrecht. Zeker toen de Vikingen Utrecht bereikten in de 9e eeuw. In de 10e en 11e eeuw werden op deze plek daarom steeds grotere kerken gebouwd.

De basiliek uit de 11e eeuw werd in de 14e eeuw door brand verwoest. Reden genoeg om op deze plaats in de 15e eeuw te bouwen aan een nog grotere kerk.

Dat werd automatisch een gotische kerk. In de vorm van een zogenaamde hallenkerk. Een kerk met meerdere beuken. Waarvan de zijbeuken min of meer even hoog zijn als de middenbeuk.

In de 16e eeuw mocht de kerk zich kortstondig kathedraal noemen. Daaraan kwam een einde toen de calvinisten het voor het zeggen kregen. En de kerk omdoopten tot Grote Kerk.

Stadhuis van Deventer

Onverrichterzake keren we terug naar onze plek voor het oude stadhuis. Hier staan naast elkaar een aantal mooie panden.

Rechts het oude stadhuis in classicistische stijl. In het midden het Landhuis dat in de jaren 80 al bij het oude stadhuis werd getrokken.

Een prachtig gebouw in Renaissance-stijl. Dat gebouwd werd om de Deputeerde Staten van Overijssel te huisvesten. Toen nog gezeten verdeeld over Deventer, Kampen en Zwolle. Daarover lees je meer in het stukje geschiedenis waarover ik verderop meer vertel!

Links van het Landhuis is in 2013 het nieuwe deel van het stadhuis gebouwd. Een bijzonder en ook mooi gebouw.

De gevel is voorzien van panelen waarop vingerafdrukken van Deventenaren zijn aangebracht. In staal. Een symbolische stukje bouwkunst. Dat erg goed uitpakt.

We lopen even onder de poort door. En komen op het leuke binnenplein van het stadhuis. Met rechts een doorkijkje naar de achterkanten van de oude delen van het stadhuis.

Het voelt hier als een Italiaanse piazza. En ik weet dat dit in de zomer nog meer zo voelde. Een fijne plek!

Richting Waterstraat

We lopen weer terug richting Grote Kerkhof. Langs dit plein barst het van de mooie en oude woningen.

Ook Deventer flink is gebombardeerd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Met name vanwege de belangrijke ligging aan de IJssel met haar bruggen. En toch is er veel bewaard gebleven van de oude huizen.

Ze heeft uiteindelijk nooit in de frontlinie gelegen. Waar Arnhem en Nijmegen helaas wel last van hebben (gehad).

De stad is ook niet door bovenmatige groei uit haar voegen gebarsten. Dat vanwege die reden van alles gesloopt is. Het doet in haar conservering van oude gebouwen nog het meest aan Haarlem denken.

We lopen vanuit het plein de Waterstraat in. Hier bevinden zich de roots van de vestiging in Deventer van ons familiebedrijf.

IJzerwarenvakhandel Jan van Leusen had hier een aantal panden aan elkaar geschakeld. Het was hier dan ’s ochtends een drukte van belang. Want het is een smalle eenrichtingsstraat. En de aannemers moesten hier dan op elkaar wachten.

Daar zouden ze en we tegenwoordig het geduld niet meer voor hebben. Vandaar dat we tegenwoordig (onder de naam Mastermate) aan de Hanzeweg op het industrieterrein van Deventer zitten.

De oude panden zijn prachtig gerestaureerd. En het is nu een mooie straat om relaxed doorheen te lopen. Zonder file in ieder geval 🙂

Botermarkt

Aan het einde van de Waterstraat komen we op de Nieuwe Markt. Deze loopt af richting IJssel. En het pondje richting De Worp. Waar we net vandaan komen.

Via de Hofstraat en Strostraat lopen we naar de oude Botermarkt. Onderweg komen we links en rechts van ons mooie panden tegen.

De Botermarkt zelf is een marktpleintje met een mooie overkoepeling uit de 19e eeuw. Een mooi stuk vakwerk van hout en staal.

Sandrasteeg en Proosdij

We slaan bij de Botermarkt direct weer rechtsaf. De Sandrasteeg in.

We komen hier in de hoek bij de Proosdij.

Dit is het oudste stenen huis van Nederland. Gebouwd in de 12e eeuw. Met het toen gangbare tufsteen. Een bouwmateriaal dat je ook veel terugziet als de basis van oude kerken in ons land.

De Sandrasteeg is een leuk steegje dat ons in het winkelgebied van Deventer brengt. Met de Lange Bischopstraat als slagader.

Winkelgebied

We steken deze winkelstraat recht over. De Korte Assenstraat in.

Vanaf hier meanderen we wat door de kleine en leuke straatjes van het winkelgebied van Deventer. Via de Vleeshouwerstraat naar de Kleine Overstraat. En dan een klein stukje terug richting Treurnietsgang.

Het was in dit gebied afgelopen juni een drukte van belang. De terrassen stonden op straat.

Nu in januari speelt de gezelligheid zich meer binnenshuis af.

Jordenshof

In de Treurnietsgang hebben we ook toegang tot het enige, overgebleven hofje van Deventer. Het Jordenshofje.

In mijn blog over Haarlem lees je meer over de functie van dit soort hofjes. Het bijzondere aan dit hofje is dat het nog altijd in beheer is van de familie Jordens.

We lopen op onze stadswandeling door Deventer vanaf hier de Grote Overstraat op richting De Brink. Het grote en centrale plein in de binnenstad van Deventer.

De Brink en De Waag

Wanneer we de Brink oplopen wordt onze blik direct naar De Waag getrokken. Het verbluffend mooie gebouw dat hier aan het hoofd van de Brink ligt.

Een laatgotisch gebouw dat in de 16e eeuw werd neergezet. Daarmee ook het oudste Waag-gebouw van Nederland.

Er omheen en er achter staan ook een aantal prachtige panden. Waaronder ‘Drie Haringen’. Het voormalige woonhuis van Herbert Dapper. Een schitterend middeleeuws pand in laatgotische stijl. Dat doet denken aan panden die we in Brugge en Gent hebben gezien.

Wat is de geschiedenis van Deventer?

Een mooi moment om ook even stil te staan bij de geschiedenis van deze bijzondere en mooie stad.

Zoals gezegd heeft de missionaris Lebuïnus vermoedelijk een flinke hand gehad in het ontstaan van Deventer. Kort daarna is er sprake van een groeiende gemeenschap in dit gebied.

Zeker ook door de vlucht van de bischop van Utrecht naar deze stad voor de Vikingen.

In de 10e eeuw is het al een stad, omdat het dan wordt genoemd in een oorkonde van Keizer Otto I. Die ook een belangrijk rol speelde voor andere steden in Nederland. Zoals Nijmegen.

Overstichtse Stad

In 1123 krijgt de stad van Keizer Hendrik V min of meer het stadsrecht toegewezen. Het is dan al snel één van de belangrijkste steden van Nederland. Met een eigen munt door het zogenaamde recht van Muntslag.

Door de verovering van de Veluwe door de hertogen van Gelre ontstaat er een tweedeling in het bisdom van Utrecht. Waar Deventer dan al enige tijd onderdeel van is.

Het gebied rondom Utrecht ging Sticht heten. En de gebieden in het oosten en noorden werd Oversticht.

Deventer nam binnen dit Oversticht een vooraanstaande positie in. Als de belangrijkste van de steden in het Oversticht. Dat grote delen van Overijssel, Drenthe en Groningen omvatte.

Hanze en Bourgondische overheersing

In de 13e eeuw wordt Deventer onderdeel van het Hanze-verbond. Een belangrijk handelsnetwerk tussen steden in heel Noord-Europa.

Naast de IJssel was daarvoor ook de Schipbeek van belang. Een water dat tot in Münsterland bevaarbaar werd gemaakt. Wat Deventer precies op het kruispunt deed liggen van deze rivieren.

In de 15e eeuw wordt Deventer onderdeel van het Bourgondische hertogdom. In de 16e eeuw zorgt dat uiteindelijk voor de neergang van Deventer als belangrijke, Overstichtse stad.

Daar zorgt de verbeten strijd tussen het Heilige Roomse Rijk van de Habsburgers en de hertogen van Bourgondië voor.

De hertogen van Gelre speelden daarin een belangrijke rol. Zij willen Oversticht onderwerpen. En slaagden daarin niet. De IJssel vormt daarin wederom de grens tussen verschillende gebiedsdelen.

Uiteindelijk gaat het hertogdom van Bourgondië via erfopvolging als vanzelf op in het Hapsburgse rijk. Waarmee de conflicten even over lijken.

80-jarige oorlog en verder

Die vlammen weer op wanneer de Nederlanden in opstand komen tegen de Spaanse overheersing. Deventer wordt in deze oorlog diverse malen belegd. Vanuit verschillende kampen. Prins Maurits veroverd in 1591 definitief de stad. En Deventer is daarmee voorgoed Staats bezit.

Hoewel Deventer gehavend uit deze strijd komt, zorgt dit wel voor een lange periode van rust. Van haar economische macht is dan niet veel meer over. De machtsbasis is dan definitief verschoven richting Holland.

Na de 80-jarige oorlog blijft Deventer samen met Kampen en Zwolle van invloed in de regio. Als 1 van de 3 steden waar de gedeputeerde staten van het gewest Overijssel van de Republiek der Verenigde Nederlanden beurtelings zetelen.

Daar maakt de Franse tijd een einde aan. Rondom 1800 wordt Zwolle definitief hoofdstad van het departement en later provincie Overijssel.

Stadswandeling door Deventer: Bergkwartier

We lopen na een uitgebreide bezichtiging van die mooie Waag richting de Rijkmanstraat.

Rechts kunnen we ook nog richting Speelgoedmuseum. Aangezien we vandaag geen kinderen bij ons hebben, laten we dat even voor wat het is.

Wel een leuke activiteit, voor wanneer je met kinderen bent! Voor meer informatie kijk onder Praktische informatie onderaan deze blog!

We komen via de Rijkmanstraat in het echt, mooie Deventer terecht. Dat lijkt gek, omdat we hiervoor op onze stadswandeling door Deventer ook al heel wat moois hebben gezien.

Het Bergkwartier is echter van een andere orde. Door de straten die hier beginnen te stijgen en dalen. En de goed bewaard gebleven woningen. De sfeer is daardoor enorm authentiek.

Het sombere weer van vandaag doet daar niks aan af. Sterker, het voegt nog wat sfeer toe. Niet voor niks wordt hier sinds heel wat jaren het Dickens Festijn in de winter gevierd.

Bergschild

We passeren eerst nog de Munttoren. Waar we via de Muntengang even een blik op werpen. Hier werden de munten van Deventer geslagen.

We stijgen dan omhoog richting Bergschild. We passeren bijzondere en oude woningen. Allemaal even mooi om te zien.

Op de hoek van de Bergschild en de Kerksteeg blijven we staan. Dit is een prachtige plek. De straten dalen vanaf hier alle kanten op.

Links van ons de Menstraat, nog wat verder naar rechts de torens van de Bergkerk. En weer wat verder een parkje.

Bergschildparkje

Dat parkje lopen we even in. Aan het einde kijken we uit over de Rijksstraatweg. Hier mondde vroeger de Schipbeek (zie hierboven onder de Geschiedenis) in de IJssel uit. En was de haven van Deventer.

Een leuke plek om de historie op ons te laten inwerken. Het is zelfs in de winter een leuk parkje. Waarbij het in de zomer ook nog eens uitbundig in bloei stond. De bloemen in het parkje dan…

Menstraat

We laten het parkje weer achter ons. En lopen een stukje de Menstraat in.

Een erg leuk straatje met aan beide kanten mooie huizen. En zo’n straatje dat mooi naar beneden glooit.

Bergkerk

Wij vervolgen onze stadswandeling door Deventer met de Kerksteeg.

Een smal steegje dat de torens van de Bergkerk mooi in perspectief plaatst. We komen zo uit bij de ingang van de Bergkerk.

De Bergkerk is tegenwoordig in gebruik als expositieruimte. We laten ons verrassen en lopen de kerk in.

Lange historie

De kerk is goed in tact gebleven. En werd al in de 12e eeuw gebouwd. Specifiek gewijd aan Sint-Nicolaas. De patroonheilige van de schippers. Dat was zo dichtbij de haven vermoedelijk wel logisch.

In de 15e eeuw is de kerk flink verbouwd. Daardoor heeft de kerk met de zijbeuken en de torens een gotisch aanzicht.

Aan de binnenkant zijn de romaanse elementen in het schip nog goed zichtbaar.

Bergstraat

Wanneer we de kerk weer uitkomen, dalen we de Bergstraat af richting de Brink.

We maken op onze stadswandeling door Deventer nu een slinger door het Bergkwartier. Om alle mooie straatjes te kunnen bekijken.

We kijken eerst nog even rechts het Bergkerkplein in. Ook al zo’n leuk straatje. En dat is de Bergstraat zelf ook.

De Bergkerk is net als de Lebuïnuskerk op een oude rivierduin gebouwd. En dat geeft aan deze straatjes die vanuit de Bergkerk naar beneden waaieren zo veel karakter.

Rogge- en Walstraat

We draaien eenmaal op de Brink aangekomen, de Roggestraat in. En stijgen zo de rivierduin weer op.

De versieringen van het Dickens Festijn zijn nog blijven hangen. En we krijgen er zo een beetje gevoel bij, hoe gezellig dit festijn moet zijn.

De Rogge- en Walstraat zijn ook wat levendiger dan de Men- en Bergstraat. Er zitten aan de Roggestraat wat meer café’s en restaurants. En in de Walstraat zitten ook een aantal leuke winkeltjes.

In combinatie met versieringen en verlichtingen zal het hier tijdens het festijn een gezellige boel zijn.

Winkelen

We slaan de Walstraat ook links in. Deze buigt met een mooie bocht terug het centrum in.

Op de hoek staan vrolijk geschilderde huizen. En de rest van de Walstraat is een leuke winkelstraat.

We gaan op de hoek met de Korte Bisschopstraat linksaf richting de Brink. Om daar even wat te drinken.

Om vervolgens de Korte Bisschopstraat terug te nemen. En aan het einde daarvan de Lange Bisschopstraat in te slaan.

Dit geeft ons kans om links en rechts nog wat te winkelen. Hoewel de sfeer in deze straat wat minder authentiek is. Door alle winkelketens die hier zitten.

Daarom zijn we bijna blij om weer op het Grote Kerkhof uit te komen. Op de hoek daarvan zit nog een mooie boekenwinkel. Waar we lekker nog even wat rondneuzen.

Helemaal voldaan van deze mooie stadswandeling door Deventer, lopen we terug richting het pondje over de IJssel. En op de pond kijken we nog eens terug naar de mooie stad die we net verkend hebben.

Wat een gezellige en mooie stad is Deventer!

[jtdestination link=”praktische-informatie” /]

Praktische informatie over een stadswandeling door Deventer

Hieronder vind je in volgorde van de wandeling een overzicht van de verschillende bezienswaardigheden, waar ook nog wat meer te doen is.

Een goed startpunt voor de wandeling is De Worp. Daar kan je ook parkeren. En nog gratis ook. Je bent dan alleen het geld voor het pondje kwijt. Dat is nog geen € 2,00 per persoon.

Allereerst een kaartje met een overzicht van het eerste deel van de route. De marker staat op het stadhuis aan het Grote Kerkhof.

Stadswandeling door Deventer: De Waag en museum

De Waag kan je bekijken, omdat het ook een museum is. In dit Museum de Waag kan je veel zien over de geschiedenis van Deventer.

Het Speelgoedmuseum

Het Speelgoedmuseum is een leuke activiteit om met kinderen te doen. Vooral voor jongere kinderen. Waarbij er af en toe ook tentoonstellingen zijn die voor tieners leuk kunnen zijn.

Meer informatie via de link!

Hieronder vind je een overzicht van het tweede deel van de wandeling. Met de Brink en het Bergkwartier.

De marker staat op de hoek van de Brink en de Menstraat. Daaronder vind je het Speelgoedmuseum.

Bergkwartier en Dickens Festijn

Dit festijn is een druk bezocht evenement. En wordt bijna elk jaar ook drukker. Het is wel erg leuk.

Meer informatie over het Dickens Festijn vind je via de link! Het festijn vindt plaats in december.

Bergkerk

Meer informatie over de Bergkerk en de tentoonstellingen die daar zijn, vind je via de link.

Hieronder vind je het kaartje van het laatste deel van de route. Met de marker op de Walstraat. Rechts ligt de Boreelkazerne (zie onder Winkelen).

Rijsterborgherpark

Buiten het oude centrum ligt het Rijsterborgherpark. Een mooi park dat ook een rijksmonument is.

Je komt er door vanuit de Korte Bisschopstraat de Smedestraat in te lopen. En via de Badhuis- en Gasthuisstraat het park in te lopen.

Winkelen

Naast de genoemde leuke straatjes in het Bergkwartier, de ‘officiële’ winkelstraat de Lange Bisschopstraat en de kleinere winkelstraten van de Kleine en Grote Overstraat, is er ook nog de voormalige Boreelkazerne.

Daar kom je door vanaf de hoek van de Walstraat met het Bergkerkplein dit plein in oostelijke richting af te lopen. Richting de Houtmarkt. Daar ligt dit winkelcomplex. Zie ook hierboven op het kaartje.

De bioscoop staat er net achter.

Het is een mooi complex, omdat het oude kazernegebouw als basis is genomen. Je vindt er wel alleen de grote winkelketens.

Schouwburg en Mimik

Wanneer je vanaf hier de Pikeursbaan neemt, kom je bij de Schouwburg van Deventer.

Helemaal aan de andere kant van het centrum ligt vlakbij de Nieuwe Markt Mimik. Dit is een klein theatercomplex waar ook Filmhuis De Keijzer in zit.

Pond van en naar de Worp

Via de link vind je meer informatie over het pondje over de IJssel. De pond vaart tot 23:00 uur.

Uit eten in Deventer

In Hotel Pillows zit een erg goed restaurant. Wij hebben hier heerlijk gegeten. Het is wel aan de chique kant. Niet echt iets met kleine kinderen.

Een alternatief is Zus aan de Brink. Daar kan je niet reserveren. Wel een erg leuke plek!

Wij hebben ook nog lekker gezeten bij Goesting. Ook aan de Brink.

Overnachten in Deventer

Wij hebben heerlijk overnacht in Pillows. Het is een erg leuk en gastvrij hotel. Het hoteldeel is net wat ouder dan het restaurant. De kamers zijn wel heel goed voor elkaar. Boek een kamer met uitzicht op de IJssel!

Een alternatief is Lemon Suites. Dat hotel krijgt nog net een wat betere waardering. En is ook nog wat duurder. Ook hier kan je kamers met uitzicht over de IJssel boeken.

Meer informatie en boeken kan via de links!

Informatie over Deventer

Hieronder vind je nog een link naar nóg meer informatie over Deventer.